Angststoornissen

Angststoornis is een verzamelnaam voor verschillende stoornissen met ‘abnormale’ angst, waarbij de angst aanleiding geeft tot subjectief lijden en het sociaal functioneren belemmert. Er zijn verschillende typen angststoornissen:
 

  • paniekstoornis met of zonder agorafobie
  • sociale fobie
  • specifieke fobie
  • obsessief-compulsieve stoornis (OCS)
  • gegeneraliseerde angststoornis (GAS)
  • posttraumatische stressstoornis (PTSS)
  • hypochondrie
     

Niet-medicamenteuze adviezen

  • Voorlichting/educatie
  • Psychosociale begeleiding, (begeleide) zelfhulp of e-health, uitgezonderd PTSS en OCS, deze direct verwijzen naar specialist
  • Cognitieve gedragstherapie
     

Medicamenteuze adviezen

De medicamenteuze adviezen voor de verschillende typen angststoornissen zijn vergelijkbaar en worden hier dan ook als geheel genomen. De voorkeur gaat uit naar behandeling met SSRI’s of TCA’s. Het effect van deze middelen is pas na enkele weken (2-3 weken) merkbaar en kan de eerste paar weken juist leiden tot toename van angstklachten. Indien na 4-6 weken geen effect wordt gezien, kan overwogen worden om te switchen naar een ander middel.

Verwijs bij zwangerschap(swens) of lactatie naar specialist voor keuze medicatie.

 

Stap 1   SSRI  (Sertraline of Citalopram)

Stap 2   Switch naar ander SSRI (via tool psychiatrienet)

Stap 3   SNRI (Venlafaxine XR)

Stap 4   TCA (Clomipramine of Imipramine), niet bij sociale fobie

 

*Eventueel ter ondersteuning bij start behandeling benzodiazepines gedurende 2-4 weken: lorazepam of oxazepam
 

Geneesmiddelen

Citalopram

Dosering
Startdosering 10 mg 1 dd.
Onderhoudsdosering 20-30 mg 1 dd (ouderen 20 mg 1 dd).
Maximumdosering 40 mg 1 dd (ouderen 20 mg 1 dd).
Bijwerkingen
Misselijkheid, droge mond, hoofdpijn, slaperigheid, slapeloosheid, overmatig zweten.
Let op
Werken na 2-3 weken, niet voorschrijven bij adolescenten, bij staken dient geneesmiddel afgebouwd te worden. Cave hyponatriëmie in combinatie met diuretica of bij diarree/braken.

Sertraline

Dosering
Startdosering 50 mg 1 dd (ouderen 25 mg 1 dd).
Onderhoudsdosering 100 mg 1 dd (ouderen 100 mg 1 dd).
Maximumdosering 200 mg 1 dd (ouderen 150 mg 1 dd).
Bijwerkingen
Misselijkheid, diarree, droge mond, hoofdpijn, slaperigheid, slapeloosheid, duizeligheid, ejaculatiestoornissen, vermoeidheid.
Let op
Werken na 2-3 weken, niet voorschrijven bij adolescenten, bij staken dient geneesmiddel afgebouwd te worden. Cave hyponatriëmie in combinatie met diuretica of bij diarree/braken.

Clomipramine

Dosering
Startdosering 25 mg a.n. (ouderen 10 mg a.n.) Maak voor starten een ECG en bepaal na 1 week de spiegel.
Onderhoudsdosering 100-150 mg/dag in 2-3 giften (ouderen 30 - 50 mg/dag in 2-3 giften).
Maximumdosering 250 mg/dag in 2-3 giften (ouderen 30 - 50 mg/dag in 2-3 giften)
Bijwerkingen
Droge mond, obstipatie, urineretentie, hartkloppingen, sufheid, reversibele seksuele functiestoornissen, gewichtstoename.
Let op
Vermijden bij ouderen (ivm anticholinerge bijwerkingen/orthostatische hypotensie), recent hartinfarct, hartfalen, hartritmestoornissen, bemoeilijkte mictie, onbehandeld glaucoom. Verlenging QT-interval.

Imipramine

Dosering
Startdosering 25 mg a.n. (ouderen 10 mg a.n.) Maak voor starten een ECG en bepaal na 1 week de spiegel.
Onderhoudsdosering 100-150 mg/dag in 2-3 giften (ouderen 30-50 mg/dag in 2-3 giften).
Maximumdosering 300 mg/dag in 2 – 3 giften (ouderen 30-50 mg/dag in 2-3 giften).
Bijwerkingen
Droge mond, obstipatie, urineretentie, hartkloppingen, sufheid, reversibele seksuele functiestoornissen, gewichtstoename.
Let op
Vermijden bij ouderen (ivm anticholinerge bijwerkingen/orthostatische hypotensie), recent hartinfarct, hartfalen, hartritmestoornissen, bemoeilijkte mictie, onbehandeld glaucoom.

Venlafaxine XR

Dosering
Startdosering 37,5 mg 1 dd.
Onderhoudsdosering 75-150 mg 1 dd.
Maximumdosering 225 mg 1 dd.
Bijwerkingen
Droge mond, obstipatie, slaapstoornissen, cardiovasculaire bijwerkingen.
Let op
Cave hyponatriëmie in combinatie met diuretica of bij diarree/braken.
Voeg een maagbeschermer toe bij gelijktijdig gebruik met een NSAID.
Niet combineren met Sint Janskruid
Gecontra-indiceerd bij aangeboren lang QT-interval syndroom.
Geef bij een nierfunctie van 10-30 ml/min 50% van de standaarddosering.

Cave suïcidaal gedrag en agressie.

Lorazepam

Dosering
0.5-1 mg 2-3 dd.
Bijwerkingen
Vermoeidheid, sufheid, duizeligheid, ataxie, spierzwakte.
Let op
Valrisico, paradoxale reacties en anterograde amnesie bij ouderen. Bij zwangerschap alleen op strikte indicatie.

Oxazepam

Dosering
10 mg 3-4 dd.
Bijwerkingen
Sufheid, verwardheid, hoofdpijn, duizeligheid.
Let op
Verhoogd valrisico, paradoxale reacties en verslechtering van cognitieve functies bij ouderen.
Kortdurend voorschrijven in verband met optreden tolerantie en afhankelijkheid.
Bibliografie tonen

Bibliografie

Acute psychiatrie chapter 4: Depressieve episode, 2017 Link  

MCC-klik Zwolse afspraken angst, 2012, Link

Multidisciplinaire richtlijn angststoornissen, 2013 Link

NHG standaard angst, 2012 Link

Informatorium Medicamentorum, 2017

Farmacotherapeutisch Kompas, indicatie angststoornissen, 2017 Link